นมแม่..สายใยรักแห่งครอบครัว

นมแม่..สายใยรักแห่งครอบครัว

เรียบเรียงโดย  นวพร เตโช

นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ

ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา

สวัสดีค่ะ วันนี้ได้รับโทรศัพท์ถามเรื่องบทความมุมสุขภาพ ที่ทางศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา ได้รับโอกาส จาก

หนังสือพิมพ์สมาร์ทนิวส์ให้พื้นที่ในการเผยแพร่ความรู้ ด้านสุขภาพแก่พี่น้องประชาชน ฉบับที่จะลงเรื่องนี้ จะออกในช่วงเดือนสิงหาคม ผู้เขียน เลยคิดว่า สิงหาคมเป็นเดือนที่มีวันสำคัญ คือ  วันแม่แห่งชาติ และสัปดาห์แรกของเดือน ก็ยังเป็น สัปดาห์นมแม่โลกอีกด้วย จึงนำเรื่อง ของนมแม่ มาเล่าสู่กันฟังค่ะ 

“ นมแม่ ดีที่สุด”  “ นมแม่ดีที่หนึ่งเลย”  “ นมแม่ทุนสมองของลุกน้อย”  เราคงเคยได้ยินคำพูดเหล่านี้นะคะ

ไม่มีใครปฏิเสธว่า นมแม่ ไม่ดี   น้ำนมแม่มีประโยชน์มากมาย ประการแรก คือ

นมแม่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางสมอง(IQ)

                น้ำนมแม่ มีสารอาหารช่วยเสริมสร้างเซลล์สมอง เส้นใยประสาทสมอง และจอประสาทตา เช่น ดีเอชเอ(DHA) สารเอเอ (AA) ทอรีน นิวคลิโอไทด์  เป็นต้น นอกจากนั้น ในน้ำนมแม่ยังมีสารอื่นๆ กว่า 200 ชนิด ที่ช่วยและจำเป็นในการพัฒนาเซลล์ สมอง  เช่น สารกระตุ้นให้เนื้อสมองเจริญเติบโต  ฮอร์โมน  เอนไซม์ และภูมิคุ้มกันจำเพาะสำหรับลูกคน ซึ่งไม่สามารถหาได้จากนมชนิดใด นอกจากนมแม่เท่านั้น

นมแม่สร้างความฉลาดทางอารมณ์(EQ)

                ความฉลาดทางอารมณ์ ทำให้ลูกน้อยสามารถเติบโตและใช้ชีวิตอยู่ในสังคมร่วมกับคนอื่นได้อย่างมีความสุข การให้ลูกดูดนมแม่  ลูกไม่ได้แต่เพียง “น้ำนม” แต่จะได้อยู่ใกล้ชิด “ตัวแม่” เป็นโอกาสของการสร้างสายสัมพันธ์ระหว่างแม่ลูก  แม่จะรู้ใจลูกสามารถสนองความต้องการของลูกได้อย่างเหมาะสม ลูกจะเกิดความไว้วางใจเกิดความเชื่อมั่น ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญต่อการสร้างพื้นฐานทางอารมณ์ที่ดี การอุ้มลูกดูดนม เป็นวิธีการกระตุ้นสมองและระบบประสาทของลูก ให้งอกงามอย่างมีประสิทธิภาพ ในแต่ละครั้งที่แม่อุ้มลูกดูดนมแม่ ประสาทสัมผัสทุกส่วนของลูกได้รับการกระตุ้น เช่น ผิวหนังของลูกได้รับการโอบกอดและสัมผัส ดวงตาลูกจ้องหน้าแม่ จมูกได้รับกลิ่นกายแม่และกลิ่นน้ำนมแม่ หูได้ยินเสียงหัวใจแม่และเสียงพูดคุยของแม่ลิ้นได้ลิ้มรสชาติของน้ำนมแม่  ซึ่งจะเปลี่ยนไปทุกมื้อขึ้นอยู่กับอาหารที่แท่รับประทาน  ถ้าแม่อุ้มลูกดูดนมแม่วันละ 8 ครั้ง ประสาทสัมผัสของลูกก็งอกงามขึ้นวันละ 8 ครั้งเช่นกัน

                สิ่งสำคัญที่ทางกระทรวงสาธารณสุข ย้ำในเรื่องของนมแม่ คือ ควรเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว โดยไม่ต้องให้น้ำหรืออาหารอื่น ในช่วงแรกเกิดถึง 6 เดือน หลังจากนั้นจึงเริ่มให้อาหารตามวัย ควบคู่นมแม่ จนลูกอายุครบ 2 ปี หรือนานกว่า   จากการเน้นย้ำ และรณรงค์ให้ลูกกินนมแม่อย่างเดียวนาน 6 เดือน จึงเป็นที่สงสัยว่า ทำไมต้องกินนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน จะให้ลูกกินอย่างอื่นด้วยไม่ได้หรือ ! มีเหตุผลดังนี้ค่ะ

                เนื่องจาก 6 เดือนแรกหลังคลอด ทารกจะมีข้อจำกัดของร่างกาย เช่น เยื่อบุอาหารยังไม่แข็งแรง การเคี้ยว การกลืน ยังไม่พัฒนาเต็มที่ ฟันยังไม่ขึ้น ระบบน้ำย่อยยังไม่สมบูรณ์ ระบบภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรง ความจุกระเพาะอาหารน้อย(เด็กแรกเกิดมีความจุเท่ากับ 4 ช้อนชา) การให้อาหารอื่น เช่น นมผสม ซีรีแลค กล้วย ข้าวหรือน้ำ ก่อนอายุ 6 เดือน เป็นการนำเอาโปรตีนแปลกปลอมสุ่ลูก ก่อให้เกิดอาการแพ้ นอกจากนี้ การย่อยยังไม่สมบูรณ์ ก่อให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องเสียได้  ที่สำคัญอาหารอื่นที่ให้ไปจะแย่งพื้นที่ในกระเพาะเล็กๆของลุก ทำให้อิ่ม ดูดนมแม่น้อยลง  ฉะนั้น    6 เดือนแรก  ควรให้ลูก กินนมแม่อย่างเดียว   หลังจากนั้นให้กินนมแม่ควบคู่กับอาหารตามวัย  จนลูกอายุ  2 ปี หรือนานกว่า  หากคุณแม่ท่านใด มีปัญหา การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ สามารถปรึกษาที่. . .

• คลินิกนมแม่  โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ  ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา ในเวลาราชการ                 073 – 214200 ต่อ 139  หรือแผนกหลังคลอด  นอกเวลาราชการ 073 – 214200 ต่อ 107
• โรงพยาบาล หรือสถานีอนามัยใกล้บ้าน

สำหรับ กิจกรรมในโอกาสวันแม่ปีนี้ ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา จัดกิจกรรมเทิดพระเกียรติเนื่องใน

วันคล้ายวันเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ 12 สิงหาคม และสัปดาห์นมแม่โลก (World Breastfeeding Week) ซึ่งเป็นสัปดาห์ที่ประเทศต่างๆ ทั่วโลก ร่วมกันรณรงค์การส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วย

นมแม่พร้อมกัน เพื่อเป็นการกระตุ้นและประชาสัมพันธ์ให้ทุกคนเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน และการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่พร้อมอาหารตามวัยจนลูกอายุ 2 ปี  ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา จัด ประกวดหนูน้อยนมแม่ สุขภาพดี โดย มีกิจกรรมสำคัญ อาทิ การประกวดหนูน้อยนมแม่ สุขภาพดี (รับสมัครเด็กที่เกิดระหว่างวันที่ 1 กุมภาพันธ์ – 29 กุมภาพันธ์ 2555 กินนมแม่อย่างเดียว ปัจจุบันยังกินนมแม่อยุ่ สมัครได้ที่ คลินิกสุขภาพเด็กดี ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา  ) การบรรยายพิเศษเรื่อง “เลี้ยงลูกให้เก่ง ดี และมีสุข ” กิจกรรมการแข่งขันปั๊มน้ำนมแม่  นิทรรศการนมแม่ดีที่หนึ่ง  ตอบปัญหาชิงรางวัล เป็นต้น  จัดขึ้นในวันที่ 9 สิงหาคม 2555 เวลา 08.30 – 12.00 น. ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา

ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา กรมอนามัย ส่งเสริมให้คนไทยสุขภาพดี

กระทรวงสาธารณสุข